Dereotu Nedir?
Anayurdu ülkemizin Akdeniz kıyıları olarak kabul edilen dereotu, bilimsel ismiyle anethum graveolens olarak bilinmektedir. Anethum kelimesi Yunanca kökenli olan anethon sözcüğünden geldiği iddia edilmektedir. Anadolu bölgesinde kullanılmakta olan en geniş adı darak otu olarak bilinmektedir. Karadeniz’de ise kimi bölgelerde kendisine sakal otu denmektedir. Bunlara ek olarak samot, samuk, samut ve Tarhan otu adları de kullanılmaktadır. Dereotunun yararları için kanıt durumunda olan bir detay ise; fazlaca uzun zamandan beri ilaç ve baharat olarak kullanılmasıdır. Hatta Mısır’da bulunan mühim eserlerden önde gelen Ebers papirüsünde baş ağrısı ve damar sertliği ile ilgili tavsiye edilen amnest isminde bitkinin dereotu olduğu zannedilmektedir.
Oldukca eski bazı eserlerde, İsraillilierin Filistin’de dereotu tarımı yaptıklarını ve bu tarımdan vergi aldıklarını yazılı olarak görmekteyiz. Avrupa’da ilaç olarak 10.yüzyıl sonrası kullanılmaya başlandığı zannedilmektedir. Rahim temizleme ve kabızlık önleme özellikleri Hipokrat’tan (Hippokrates) ilkin de bilinmektedir.
Roma İmparatorluğu zamanında yaşamış ve adı malum Dioskorides, dereotu bitkisini gaz oluşmasını önleme ve idrar söktürme özellikleri ile, sütte kaynatılan tohumu da karın ağrısı probleminde kullanmıştır. Bunun haricinde uzun müddet kullanıldığında ise görme gücünde zarar oluşturduğunu yazmıştır.
Azize Bingenli Hildegard bitkiyi burun kanaması, nezle ve akciğer iltihapları için kullanmıştır. İtalyan Hekim Pietro Andrea Mattioli (Matthiolus) rahim ağrılarına sebep olan ur ve yaraları dağıtıp eritme ve çocuklardaki göbek fıtıkları için kullanmıştır. İsviçreli Hekim Paracelsus sindirim kolaylaştırıcı, idrar söktürücü, süt artırıcı, ağız kokusunu önleyici, iştah artırıcı olarak kullanarak, cinsel güçsüzlük ve baş ağrısı için tavsiye etmektedir. Fransız askeri tabip olan Leclerc ise kusmaya karşı olan kuvvetli tesirini fazlaca övmüştür.
Dereotu Hakkında
Avrupa’da insanoğlu eğer bu bitkiyi cildine temas edecek şekilde taşırsa büyülerden korunacağına ve eğer gelin düğününde dereotu bitkisini ayakkabısının içine koyarsa kocasından istediği her şeyi devamlı yaptırabileceğine inanırdı.
Afrika, Avrupa ve Asya’da yaygın bir halde tarımı yapılmakta olan dereotu, nemli olmayan toprakların haricinde neredeyse her tip toprakta yetişmeye müsaittir. 1 seneliktir ve ince beyaz kökü iğ görünümüne haiz, adeta dik ince bir boruyu andırmaktadır. Silindirimsi gövdesi koyu mavi ve yeşildir. Çiçekleri, saplarından ucuna kadar dikey bir şekilde, incecik beyaz ve koyu yeşil tonlarında çizgilerle sarılıdır. Oldukca ince yapraklara haizdir. Alt tarafındaki yaprakları saplı bir şekildedir. Sarı olan minik çiçekleri Haziran ve Temmuz aylarında toplu olarak açmaktadır. Şemsiyeye benzeyen bu çiçek topluluğunun çayı 20 santim civarıdır. Elips şekilde olan kahverengi tohumları incedir ve çevre-çevre kanatlıdır. Boyları 2 buçuk ile 4 milimetre içinde olan nebat, kuruduğunda boylamasına şekilde ortasından ikiye ayrılmaktadır. Dereotu tohumunun ve bitkisinin hoş, baharlı kokusu ve ferah bir tadı vardır.
Dereotunun Faydaları Nedir?
- Dereotunun barındırdığı kalsiyum, sütte bulunan kalsiyumdan fazladır. Bu sebepten dolayı kemik gelişimi noktasında mühim bir nebat olarak karşımıza çıkmaktadır. Hususi olarak gelişim aşamasındaki çocuklar ve hamile bayanlar dikkatli bir halde tükettiğinde faydası kaçınılmaz olacaktır.
- Dereotunun yararları içinde bağışıklığı güçlendirmesi, vücuda girmeye çalışan mikroplara bir tedbir olması da bulunmaktadır. İçerisinde bulundurduğu A,C, E vitaminleri ile demir, potasyum ve kalsiyum mineralleriyle kuvvetli antioksidan özelliklere haiz bulunduğunu kanıtlamaktadır. Bunun sonucunda hastalık meydana getirebilecek zararı dokunan maddelere engel olmakta ve insan vücudunu hastalıklardan korumaktadır.
- Uykusuzluk sorunlarında da çözüm oluşturabilen dereotu, haiz olduğu uçucu yağlar yardımıyla vücuttaki sinirleri yatıştırmakta, sinir sistemini sıhhatli bir şekilde çalıştırmaktadır. Bu sayede depresyon, stres ve sinir benzeri negatif ruh halleri içinden kurtulmada destekçi olmakta ve bu sorunlardan kaynaklı uykusuzluğa da çözüm getirmektedir.
- Yüksek tansiyonu düşürmede etkili olmaktadır. Dereotunun içindeki maddeler kan basıncını dengeliyor ve dolayısıyla kanın damarlarda yapmış olduğu yüksek basıncın önüne geçiyor. Halk dilinde yüksek gerilim olarak malum bu sıhhat sorununda da rol oynuyor. Netice olarak gerilim hastalarının da aramış olduğu metotların içinde yerini almış oluyor.
- Gaz şişkinliği noktasında yiyecek sonraları bir fincan çayının içilmesi tavsiye edilmektedir. Antioksidan niteliği ile sindirim sistemindeki tesiri göz ardı edilemeyecek bir husustur. Sindirim sistemini sıhhatli bir halde çalıştırırken, hususi olarak gaz probleminde ve hazımsızlıkta etkili bir tedavi yöntemidir. Tertipli bir halde kullanımı sağlandığında, gaz sancısı ve mide ağrılarında da rol oynamaktadır.
- Masaj yağı olarak sinir yatıştırıcı, kramp çözücü ve sancı dindirici özellikleri bulunmaktadır.
- Dereotunun yararları içinde insanların yaşam standardını en fazlaca etkileyen durumlardan önde gelen ağız kokusuna çözüm olması da bulunmaktadır. Dereotunun kendine özgü kokusunu elde eden, içindeki yağlar ve zenginliği ile fena kokuları da yok etmektedir. Ağız ve diş bakımı tertipli olarak yapılsa da kimi zaman istenmeyen durumlardan dolayı fena kokular oluşabilmektedir. Bu evrede tertipli olarak, yine belirtmek gerekirse ölçülü bir şekilde, dereotu tüketilirse ağız kokusuna da bir tedavi görevi üstlenmektedir.
Dereotu Iyi mi Kullanılır?
Dereotundan yararlanmak 4 yöntem bulunmaktadır.
- Dereotu Çayı
- 2 gram dereotu tohumuna 150 mililitre kaynar su ilave edilir.
- 10 dakika demlendikten sonrasında süzülür.
- Gün içinde 2 ile 3 çay fincanı içinde içilebilir.
- Dereotu tohumunu presleme, baskılama işlemiyle elde edilmektedir.
- Gün içinde en fazla 1 çay kaşı kadar içilmelidir.
- Dereotu tohumu öğütülme işleminden geçerek elde edilmektedir.
- Gün içinde 1 ile 2 kahve kaşığı içinde içilmelidir.
Pek fazlaca kişinin bilmiş olduğu suretiyle dereotu pişmemiş şekilde de tüketilebilmektedir. Üstüne tuz ve limon eklediğiniz taktirde irin sökme etkisine haizdir. İsteğe bağlı olarak, çoğu zaman yiyeceklere ve çorbalara da güzel bir koku ve tat katmak için de kullanılabilmektedir.
Dereotu Nerelerde Kullanılır?
Dereotunun pek fazlaca kullanımı mevcuttur fakat kullanıldığı bazı hastalıklar, rahatsızlıklar ve sağlıksal özellikleri şu şekildedir;
- Hava yutma,
- Hıçkırık,
- Baş ağrısı,
- Kusma,
- Bağırsakta oluşan gazlar
- İltihap önleme,
- Kramp çözme,
- Gaz ve süt söktürme,
- Midesel tedavi.
Bunlara ilave olarak anason, kimyon ve rezene benzer biçimde aynı familyaya mensup olan bitkilerin kullanıldıkları hastalık ve rahatsızlıklarda da kullanılmaktadır. Ek olarak içindeki bazı maddeler şunlardır;
- Miristisin,
- Tanen,
- Reçine,
- Yağ,
- Karvonlu eterli yağ
Dereotu Iyi mi Toplanır? Iyi mi Saklanır?
- Olgunlaşan tohumları kolayca dökülmektedir. Tohumları kahverengi rengini almaya başladığında, Ağustos ayından Eylül ayına dek sabahları ve akşamları nemli havalarda toplanmalıdır.
- Ufak demetler şeklinde asılarak, havası bolca ve gölgeli alanlarda kurutulmalıdır. İyi bir halde kurutulduktan sonrasında hafifçe dokunuşlarla saplarından ayrılmalıdır. Hava geçirmeyecek cam kaplarda saklanmalıdır.
Dereotunun Faydaları için Organik Reçeteler
Bitkiden yaralanma şekilleri değişkenlik gösterirken çeşitli hastalık, hastalık ve sorun için hususi olarak hazırlanan, ergonomik ve kolaylıkla meydana getirilen bazı tarifler mevcuttur. Bu tarz şeyleri numaralandırıp tarifi ve hazılanış şekillerini açıklamak gerekirse;
- Gözdeki Bağ Dokusu İltihabı İçin Çay
Gerekenler: 50 gram Dereotu tohumu
- 1 gram tohuma 150 mililitre su ilave edilir.
- 10 dakika demlendikten sonrasında süzülür.
Bu çay ile gün içinde isteğe bağlı olarak pek fazlaca kez pansuman yapılabilir. Normal olarak aşırıya kaçmamak her noktada olduğu benzer biçimde burada da ehemmiyet kazanacaktır.
Gerekenler: 1 gram tarhun tozu, 3 gram dereotu tohumu
- Karışım yapılır.
- Bu karışıma 1 çay fincanı kadar kaynar su ilave edilir.
- 2 ile 3 dakika demlendir ve peşinden süzülür.
Sıcak bir halde içilmelidir. Dereotu çayı yararları içinde hıçkırık için de iyi bir tesir sahibi olduğu bilinmektedir.
Gerekenler: 50 gram dereotu tohumu
- 3 gram tohuma 150 mililitre kaynar su ilave edilir.
- 10 dakika demlendikten sonrasında süzülür.
Gün içinde 3 çay fincanı kadar içilmelidir. Tane başlamasından 1 ile 2 hafta ilkin başlanmalıdır.
Dereotunun Yan Tesirleri, Notlar ve Açıklamalar
Tavsiye edilen ölçülerde kullanıldığı takdirde malum bir yan tesiri bulunmamaktadır. Kimi doktorlar hamilelerin kullanmasında bazı sakıncalar görmektedir. Nadiren mide bulantısı yapabilmektedir.
Basur sancısı ve kaşıntı kesmesi açısından çayı ile iki günde bir kez pansuman ya da lavman yapılması tavsiye edilmektedir.
Eğer ciddi ve kronik bir rahatlığınız var ise ya da benzeri yeşilliklere, sebzeye alerjiniz var ise doktorunuzla yada mevzuyla ilgili bir uzmana danışıp onun kontrolü altında tüketimini gerçekleştirmelisiniz. Birçok nebat, meyve, sebze ve benzeri gıda kullanımında olduğu suretiyle aşırıya kaçmayıp, tertipli ve sonucunda kullanımını gerçekleştirmek de büyük ehemmiyet arz etmektedir.