Ne yazık ki günümüzde uykusuzluk, uykuya dalamama, oldukca bitkin bir halde uyanma şeklinde birçok şikayeti barındıran düşük uyku kalitesi çoğumuzun yaşamının bir parçası haline geldi. Bu aşamada Passifloranın uyku üstüne pozitif yönde tesiri eski zamanlardan beri halk içinde biliniyor ve geleneksel bitkisel bir ilaç olarak kullanılıyor.
Uyku Standardını Artırmanın Yolları Nedir?
Uyku kalitesi, genel sağlığımız için oldukça ehemmiyet teşkil etmektedir. Sadece epidemiyolojik emek harcamalar, dünya genel nüfusunun ortalama üçte birinin değişen derecelerde uykusuzluktan muzdarip bulunduğunu göstermektedir. Toplumda uykusuzluğun toplumsal maliyeti giderek artmaktadır. İyi uyku kalitesi fırsatını ortadan kaldıran çeşitli toplumsal fenomenler ve yaşam tarzları çağıl insanların yaşamlarında uyku yoksunluğuna yol açmaktadır. Bundan dolayı uykusuzluk sorunları kolayca çözülememektedir.
Uykunun önemi sebebiyle uykusuzluk hastaları için devamlı olarak birçok reçeteli ilaç piyasaya sürülmektedir. Sadece, ulaşılmak istenen amaçların ötesinde bu ilaçlar, vücut üstünde hiperfaji, aşırı kiloluluk, diyabet, fena ruh hali şeklinde öteki rahatsızlıklara ek olarak uykuda anormal davranışların oluşması şeklinde sorunlara da niçin olabilmektedir. Bilhassa, aşırı doz ve uzun soluklu uyku hapı alımı, uyku esnasında anormal davranış gösterilmesine niçin olur. Uykusuzluktan muzdarip hastalar yüksek mortalite riski altındadır. Bununla beraber, bu reçeteli ilaçların insan vücudu zihni üstündeki beklenmedik negatif tesirleri iyi bilinmemektedir ve bundan dolayı yeni geliştirilen uyku indükleyicilerinin kullanımının, uyku indükleyicilerinin potansiyel yan tesirleri gözlendiği sürece oldukca dikkatli olması gerekmektedir.
Son zamanlarda, bu ilaçlar hem doktorlar hem de hastalar için tehlikeli sonuç bir mesele yaratmaktadır ve gıdalar da dahil olmak suretiyle bitkisel ilaçlar sorunları en aza indirmek için bir alternatif haline gelmiştir. Bundan dolayı, bitkisel ilaçların uykusuzluk emareleri için alternatif bir tedavi olarak kullanımı yaygınlaşmaktadır, şundan dolayı bitkisel ürünler reçetesiz olarak kolayca erişilebilir ve çoğu zaman güvenli olarak algılanmaktadır.
Passifloranın Uyku Üstüne Tesiri
Uykusuzluğun son zamanlardaki en yaygın ve etkili tedavisi, hipnotik etkili farmokolojik tedavilerdir. Hipnotik olarak kabul edilen maddeler, devamlı uyanmaları önleyen, uyku başlangıcı için gecikme süresini kısaltan ve uyku süresini arttıran maddelerdir. Çoğu zaman Passionflower olarak malum Passiflora Incarnata Linnaeus, geleneksel bitkisel ilaç olarak uzun bir kullanım geçmişine haizdir.
Passiflora Incarnata Linnaeus eşeysel, Passifloorae familyasına ilişkin ortalama 520 tür ihtiva eder. Bu türlerin bir çok, Orta ve Cenup ABD’da bulunan sarmaşıklardır, Şimal ABD, Güneydoğu Asya ve Avustralya’da ise ender görülmektedir.
Passiflora Bitkisinin Kullanıldığı Alanlar
Passiflora incarnata eşeysel, Avrupa’da uzun süreden beri geleneksel tıpta uykusuzluk ve kaygı tedavisinde, Şimal ABD’da ise yatıştırıcı çay olarak kullanılmaktadır. Ek olarak bu nebat, Brezilya’da analjezik, anti-spazmodik, anti-astım ve yatıştırıcı amaçlar için kullanılırken, Irak’ta yatıştırıcı ve sakinleştirici olarak, Türkiye’de ise dismenore, epilepsi, uykusuzluk, nevroz ve nevralji şeklinde hastalıkların tedavisi için uzun bir dönem kullanılmıştır. Polonya’da histeri ve nevrasteni tedavisinde, ABD’da diyare, dismenore, nevralji, yanıklar, hemoroidler ve uykusuzluk tedavisinde kullanılmıştır. Hindistan’da ise afyon bağımlılığından etkilenen hastaları iyileştirmek için kullanılmıştır.
Passifloranın Uyku Standardını Artırmada Kullanımı
Passiflora çayı yada Passifloralı çay, Passiflora bitkisinin yapraklarının, çiçeklerinin ve saplarının kurutulmasıyla yapılır. Halk içinde da kaygı seviyesini düşürmek ve uyku standardını çoğaltmak için çoğunlukla kullanılmaktadır. Yakın zamanlı emek harcamalar ise passiflora ve uyku kalitesi arasındaki ilişkiyi araştırmış ve oldukça umut vaat eden sonuçlara ulaşmışlardır.
Passiflora, beyindeki gama-aminobütirik asidi (GABA) artırır. Bir aminoasit olan GABA, merkezi sinir sistemindeki akvitiviteyi azaltır. Bu azalma; rahatlama, iyileşmiş ruh hali, daha iyi uyku kalitesi ve ağrı azaltıcı etkisinde bırakır ile sonuçlanır.
Passifloranın Uyku Standardını Artırmaya Yönelik Etkilerini Araştıran Klinik Emek harcamalar ne diyor?
Klinik emek harcamalar, passionflower’ın anksiyete, uykusuzluk, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, uyuşturucu yoksunluğu semptomları ve menopoz semptomları üstündeki potansiyel etkilerini göstermiştir. Passionflower çeşitli farmakolojik amaçlar için kullanılsa da, klinik uygulamada en yaygın kullanım uykusuzluk ve anksiyete tedavisidir. 2011 senesinde gösterilen bir emek verme, 1 haftalık arınma periyodundan sonrasında 41 hastanın müdahale grubu (passiflora çayı) yada plasebo grubuna dağıtılmasının peşinden değerlendirilen polisomnografi ile onaylanmış uyku günlükleri, çay şeklinde düşük dozda Passiflora incarnata tüketiminin, uyku kalitesinde hafifçe dalgalanmalar olan sıhhatli yetişkinler için kısa vadeli öznel uyku yararları sağladığını kanıtlamaktadır.
2017 senesinde Medina ve arkadaşları, adam erişkin Wistar sıçanlarından aldıkları müdahale öncesi ve sonrası poligrafik kayıtları karşılaştırarak passiflora incarnata ekstratının, toplam uyku süresinde anlamlı bir artış, uyanıklık süresinde anlamlı bir azalma bulunduğunu göstermişlerdir. 2019 senesinde Lee ve arkadaşları, bu bitkinin uykusuzluktan muzdarip olan hastaların polisomnografik uyku parametreleri üstüne pozitif yönde etkilerini gösteren bir emek verme yayınlamışlardır. Hastalar, başlangıçta ve passionflower özleri içeren bir kapsül alımından 2 hafta sonrasında gece süresince polisomnografi ve anket uygulaması ile değerlendirilmişlerdir. Sonuçlar, polisomnografik uyku parametresinde anlamlı bir artış bulunduğunu bildirmiştir. Gene 2019 senesinde Kim ve arkadaşlarının yayınladığı çalışmada, sıçanlar üstünde passiflora incarnata ekstratlarının tek ve tekrarlanan oral uygulamaları ile passifloranın hayvanlarda mühim uyku indükleyici etkilere haiz olduğu gösterilmiştir.
Bu sonuçlar, passifloranın uyku indükleyicisi olarak uygun bir alternatif tedavi bulunduğunu, passifloranın daima uyku süresini artırmasa da uyku standardını artırdığını göstermektedir.
Passiflora çayı hazırlayın:
İhtiyacınız olan şeyler: yalnız ortalama 2 gram (1 yiyecek kaşığı) kurutulmuş Passiflora bitkisi yada 1 hazır poşet Passiflora çayı ve 1 su bardağı sıcak su. Poşet çayı yada kurutulmuş Passiflora bitkisini 6 – 8 dakika sıcak suda beklemeye alın. Sonrasında süzgeçten geçirin yada çay poşetini çıkarın. İsterseniz bal ile tatlandırabilir, isterseniz öylece içebilirsiniz.
Buradaki mühim nokta: Tek seferde içerek mucize bir tesir beklememek. Minimum 1 hafta (7 gün) süresince her gece yatmadan birkaç saat ilkin passiflora çayı hazırlayarak içmelisiniz.
Diyetisyen Zeliha Nur Kaba