Fibromiyalji Nedir? Stres Tetikler Mi?
Fibromiyalji, genel kas ağrısı ve belli noktalarda görülen kronik ağrıyla beraber seyreden bir yumuşak doku romatizmasıdır. Hastalığa genel anlamda stres, bitkinlik, uyku bozuklukları, depresyon vb. eşlik etmekle beraber bunlar kişiden kişiye değişmektedir. Toplumun ortalama %3 ünde görülmekte ve hanımlarda daha sık rastlanmaktadır. Bununla beraber son yıllarda da tanı sayısı gittikçe artış gösterdiğinden “fibromiyalji” terimini daha sık duymaya başladık. O halde bu hastalığı birazcık yakından tanıyalım…
Fibromiyalji sebepleri nedir?
Aslına bakarsak buna net bir şey söylemek pek doğru olmaz şundan dolayı sebebi hala tam olarak saptanmamıştır fakat enfeksiyon, travma, stres, genetik yatkınlık, kişilik yapısı(mükemmeliyetçi ya da aşırı kırılgan kişiler vb) benzer biçimde sebeplerin hastalığı tetiklendirdiği bilinmektedir.
Fibromiyalji sendromunun sebepleri kati olarak bilinmediğini söylemiştim fakat bazı teoriler vardır. Bunlardan birincisi herhangi bir sebeple beynin acı eşiğini düşürdüğünü ve düzgüsel ağrıların artık çekilmez bir halde algılandığını savunmaktadır. Bir diğeri ise vücudumuzda ağrıyı algılayan sinir ve reseptörlerin daha duyarlı hale gelmesiyle oluştuğunu savunur.
Nedenler net olmasa da stres, travma benzer biçimde etkilerin fibromiyaljiyi tetikleyecek hormonlarla bağlantı kurduğunu biliyoruz ve mümkün oldukça rahat olabileceğimiz yaşam tarzlarını benimsemeye itina göstermeye çalışmalıyız.
Ağrının olduğu noktalar nerelerdir?
Fibromiyaljide 18 değişik kırılgan nokta ya da tetik nokta dediğimiz alanlar vardır. Bu alanların minimum 11 inde ağrı ve duyarlılık var ise ve ağrılar 3 aydan uzun süredir devam ediyorsa kişiye fibromiyalji tanısı konulabilir. Bu bölgelerden bazıları başın arkası, omuzlar, üst göğüs, kalça, sırt, dizler ve dirsekler olmaz suretiyle şekilde gösterilen bölgelerdir.
Fibromiyalji emareleri nedir?
En mühim emareleri yukarıda saydığım bölgelerde ağrı olmasıyla beraber;
- Bitkinlik
- Uyku problemleri
- Depresif Ruh hali
- Kaygı
- Egzersize karşı direnç
- El ve ayaklarda uyuşma
- Bağırsak problemleri
- Baş ağrısı
- Odaklanmakta güçlük
Fakat bunlar kişiden kişiye değişmektedir. Hiçbiri olmayabilir, birkaçı olabilir ya da daha değişik emareleri olabilir.
Fibromiyaljiden iyi mi korunmalıyız?
- Tertipli egzersiz oldukça fakat oldukça kıymetli. Bilhassa gevşeme egzersizleri, yürüyüş, yüzme, pilates benzer biçimde aktiviteleri yaşamımıza dahil etmeliyiz.
- Uzun soluklu oturma, ayakta durma, yazı yazma, kolların gerilmiş pozisyonda uzun süre kalmasını engellemeliyiz.
- Egzersiz yapmak artık sizin için zorsa ne olursa olsun romatoloji ve fizik tedavi doktorlarıyla beraber çalışmalı ve hafifçe şekilde başlatılan egzersizlerle yaşam kalitenizi düzeltmek için adım atmalısınız.
- Beslenme de oldukça kıymetli. Vücudumuzun isteklerini göz önünde bulundurarak glutensiz, rafine şekersiz ve antiinflamatuar beslenme benzer biçimde sizin için uygun olan rejim hangisiyse onları uygulamalısınız.
- Kafein ve alkolü azaltmalısınız.
- Stresinizi azaltmak ve rahatlatmak için yoga, öz şefkat emek harcamaları, nefes egzersizleri, meditasyon, aromaterapi ve sıcak sudan ne olursa olsun fakat ne olursa olsun yararlanmanızı tavsiye ederim.
Kısacası hayatımızı “iyi yaşam” üstüne kurmalıyız. Sıhhatli ve dengeli beslenmeli, egzersizi yaşamımıza dahil etmeli, uyku kalitemize dikkat etmeliyiz.
Yaşam kalitemizi istediğimiz benzer biçimde, mutlu olacağımız şekilde ilerletmek için çabalamalıyız ki stresten uzak kalalım. Stres hem beynini hem bedenini, tamamıyla bütünsel sağlığını etkileyen en büyük düşmanın.
Unutma senin için en kıymetli şey “kendin”. Sana stres yaratan ne var ise ya onu ortadan kaldırmalı ya da onu kabullenip artık sende stres yapmasını engellemelisin. Yapmak istediğin ne var ise yapmalısın. “Kendin” ne istiyorsan onu yapmalısın. Unutma kimi zaman mutlu olmak için başkalarını hayal kırıklığına uğratmak gerekir. Bundan birkaç yıl sonrasında yaşamın istediğin benzer biçimde olmadığında bunun sorumluluğunu kimse fakat kimse üstlenmeyecek. Yalnız sana ağır bi yük, sana ağır bir pişmanlık olacak. O yüzden şimdi yalnız kendi isteklerin için yol almalısın. Rahat olacağına inandığın yolda gitmelisin. Yolun sonunun nasıl biteceğini bilemeyiz sadece en fena ihtimalle büyük bir “keşke” den kurtulmuş oluruz ya da en iyi ihtimalle istediğimiz şeyi başarmış biri oluruz. Kendini sev ve ona en iyi şekilde davran.
Son olarak fibromiyalji tanısı zor koyulan bir hastalıktır. Stresin üstünde dursak da belirlenemeyen birçok sebebi olabilir. Benzer şeylerden şikayetçiysen ne olursa olsun fizik tedevi ve romatoloji doktorlarıyla beraber çalışmalı, ihtiyaç duyulan fizik tedavi egzersizlerini ve tedavi yöntemlerini uygulamalısın.
Haftaya başka bir yazıda görüşmek suretiyle. Bana instagram hesabım üstünden ulaşabilir, sormak istediğiniz soruları sorabilirsiniz. Sevgiler…
Öğr. Fizyoterapist Zeynep Ahsen GARAN